Ο Ιλιά Γεφίμοβιτς Ρέπιν (Илья́ Ефи́мович Ре́пин, προφορά σύμφωνα με το ΔΦΑ: [ɪlʲˈja jɪˈfiməvʲɪt͡ɕ ˈrʲepʲɪn] Τσουγκούγιεφ, Ρωσία, 5 Αυγούστου 1844 – Κουόκαλα, Φινλανδία, 29 Σεπτεμβρίου 1930)

29 Σεπτεμβρίου 1930 (91 χρόνια πριν) πέθανε:

Ιλιά Ρέπιν Ρώσος ζωγράφος

Ο Ιλιά Γεφίμοβιτς Ρέπιν (Илья́ Ефи́мович Ре́пин, προφορά σύμφωνα με το ΔΦΑ: [ɪlʲˈja jɪˈfiməvʲɪt͡ɕ ˈrʲepʲɪn] Τσουγκούγιεφ, Ρωσία, 5 Αυγούστου 1844 – Κουόκαλα, Φινλανδία, 29 Σεπτεμβρίου 1930) ήταν Ρώσος ζωγράφος ιστορικών θεμάτων και μέγιστος προσωπογράφος.

Ο Ιλιά Ρέπιν, γιος φτωχής οικογένειας από την περιοχή του Χαρκόβου, πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από έναν αγιογράφο και κέρδιζε τα προς το ζην για τρία χρόνια ζωγραφίζοντας εικόνες. Το 1863 γράφτηκε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, όπου κέρδισε χρυσό μετάλλιο και υποτροφία, που του έδωσε τη δυνατότητα να επισκεφθεί τη Γαλλία και την Ιταλία.

Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία, επικεντρώθηκε στην απεικόνιση σκηνών από τη ρωσική ιστορία, ενώ φιλοτέχνησε τα πορτρέτα των πιο διάσημων προσώπων της εποχής του. Ο Ρέπιν συγκαταλέγεται στους πιο προικισμένους εκπροσώπους της «Ομάδας των Περιπλανώμενων» (Πιριντβίζνικι), που διοργάνωναν περιοδεύουσες εκθέσεις στη ρωσική ύπαιθρο, ως μια ιδεολογική πορεία προς το λαό. Το 1894 έγινε καθηγητής της Ιστορικής Ζωγραφικής στην Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης.
Επιλογή έργων

Το έργο του Ιλιά Ρέπιν είναι πολυσχιδές και περιλαμβάνει ιστορικές συνθέσεις, σκηνές κοινωνικού περιεχομένου, έξοχα πορτρέτα και τοπία. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς πίνακές του περιλαμβάνονται:
«Βαρκάρηδες του Βόλγα» (1870 – 1873, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Θρησκευτική λιτανεία στο Κουρσκ Γκουμπέρνια» (1880 – 1883, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Η σύλληψη του προπαγανδιστή» (1880 – 1889, 1892, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Ο Άγιος Νικόλαος των Μύρων σώζει τρεις αθώους από το θάνατο» (1888, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Δεν τον περίμεναν» (1884- 1888, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Ο Ιβάν ο Τρομερός και ο γιος του Ιβάν, 16 Νοεμβρίου 1581» (1885, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Κοζάκοι του Ζαπορόζιε» (1891, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Ο Λέων Τολστόι αναπαυόμενος στο δάσος» (1891, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Μπουκέτο» (1892, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Ο γάμος του Νικολάου Β΄ και της Μεγάλης Δούκισσας Αλεξάνδρας Φεοντόροβνα» (1894, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Ο Λέων Τολστόι ξυπόλυτος με ρούχα χωρικού» (1901, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Επίσημη συνεδρίαση του Κρατικού Συμβουλίου σε ανάμνηση της εκατονταετηρίδας της 7ης Μαΐου 1901» (1903, Ρωσικό Μουσείο), φιλοτεχνημένος από τον Ιλιά Ρέπιν και τους μαθητές του, όπου απεικονίζονται ογδόντα πρόσωπα στη μεγάλη αίθουσα του Ανακτόρου Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης.
«Τι ελευθερία!» (1903, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Διαδήλωση της 17 Οκτωβρίου 1905» (1907, 1911 τροποποιημένος, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Ο Πούσκιν απαγγέλλοντας το ποίημά του ενώπιον του Γκαβρίλα Ντερζάβιν κατά τη διάρκεια των εξετάσεων στο Λύκειο Τσάρκογιε Σελό στις 8 Ιανουαρίου 1815» (1911, Μουσείο Πούσκιν Όλης της Ρωσίας, Αγία Πετρούπολη).

Ο Ιλιά Ρέπιν θεωρείται ο μεγαλύτερος πορτρετίστας της εποχής του. Φιλοτέχνησε τις προσωπογραφίες πολλών διασημοτήτων από το χώρο των γραμμάτων και της τέχνης: συγγραφέων και ποιητών, ζωγράφων και γλυπτών, συνθετών, ηθοποιών, επιστημόνων κ. ά. Ανάμεσα στα πιο διάσημα πορτρέτα του, που τα πιο πολλά βρίσκονται στην Πινακοθήκη Τρετιακόφ της Μόσχας και στο Ρωσικό Μουσείο της Αγίας Πετρούπολης, περιλαμβάνονται:
«Πορτρέτο το ζωγράφου Πάβελ Σιστιακόφ (1878, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συγγραφέα Αλεξέι Πισέμσκι (1880, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συνθέτη Μοντέστ Μουσόργκσκι (1881, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του ποιητή Αφανάσι Φετ (1882, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του ζωγράφου Ιβάν Κραμσκόι (1882, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του Πάβελ Μιχαήλοβιτς Τρετιακόφ» (1883, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του ιστορικού τέχνης και μουσικοκριτικού Βλαντιμίρ Στάσοφ (1883, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Πορτρέτο του χημικού επιστήμονα Ντίμτρι Μεντελέγιεφ (1885, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συγγραφέα Λέοντα Τολστόι (1887, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Αυτοπροσωπογραφία του Ιλιά Ρέπιν» (1887, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συνθέτη Αντόν Ρούμπινσταϊν (1887, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Πορτρέτο του συνθέτη Μιχαήλ Γκλίνκα (1887, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του ζωγράφου και γλύπτη Μιχαήλ Μικέσιν (1888, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συνθέτη Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ (1893, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη)
«Πορτρέτο του Πάβελ Τρετιακόφ, ιδρυτή της Πινακοθήκης Τρετιακόφ» (1901, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα)
«Πορτρέτο του συγγραφέα Λεονίντ Αντρέγιεφ (1905, Επαρχιακό Μουσείο Καλών Τεχνών Μ.Α. Βρούμπελ, Ομσκ)
«Πορτρέτο της ηθοποιού Μαρίας Φιόντοροβνα Αντρέγιεβα (1905, Εθνικό Μουσείο Τεχνών της Λευκορωσίας, Μινσκ)
«Πορτρέτο του ζωγράφου Ισαάκ Μπρόντσκι (1913, Ιδιωτική Συλλογή).